281. Güneş sistemimizin oluşumu: 9.100.000.000 yıl sonra

Bu evrede güneşimiz ve etrafındaki gezegenler oluştu. Güneşimizin uzaklığı 149 milyon km, kütlesi 2•1030 kg (yani 332,950 Dünya kütlesi), kendi çevresinde bir tur dönüşü 25 Dünya günü sürer. Yaklaşık saniyede 217 km hızla Dünya ve diğer gezegenleri de beraberinde galaksimizde sürükler. %90 hidrojen+%10 helyum ve çok az miktarda ağır elementlerden oluşur. Bu zamandan sonra, 10 milyar yıllık ömrü daha vardır. Günümüzde ise yakıt kaynaklarının yarısını tüketmiştir ve kalan ömrü yaklaşık 5 milyar yıldır. Güneşimiz tipik düşük kütleli bir yıldızdır. Hidrojeni sürekli yanarak iç kısmında helyuma dönüşür. Helyum genelde atıl bir iç çekirdekte toplanır. Nükleer reaksiyonlar ise bu çekirdeğin dış kısmında (füzyon) gerçekleşir. Çekirdeğin kendisi bu aşamada ısı üretimine katkıda bulunmaz.

| 2095 tıklama |  Email | Devamını oku

282. Herman Von Helmholtz

Helmholtz (1821-1894) fizik ve fizyoloji alanlarında pek çok eser bırakmış bir araştırmacıdır. Çalışma arkadaşları arasında sinir biliminin diğer öncülerinden Emile du Bois-Reymond da vardı. Göz optiği üzerine yaptığı çalışmalarla oftalmoskopu keşfetti. Laboratuarında bir akımölçer geliştirdi. 1852’de ilk olarak bir kurbağa siyatik sinirinde, sinir iletisi hızını ölçtü ve bunu 83 metre/san olarak tespit etti. İnsan duyu sinirleri için yaptığı ölçümlerde de iletim hızını 50 ile 100 metre/san arasında ölçtü. O dönemde kabul edilen, düşünce ve hareketin eşzamanlı, sonsuz hızda olabileceği fikri sahneden silindi. Ardından 1860’ta Julius Bernstein, sinir iletisini aksiyon potansiyeli olarak adlandırdı ve sinir hücresi zarında kendiliğinden ilerleyen akım olduğunu öne sürdü.

| 2049 tıklama |  Email | Devamını oku

283. William James

Felsefeci, tıp doktoru, fizyolog ve psikolog olan William James (1842–1910), The Principles of Psychology/Psikolojinin İlkeleri’inde (1890), bilinçten derinlemesine bahsetmiştir. Bugün bile önemini koruyan bilinç, farkındalık, duyusal sistem üzerine çok değerli gözlemleri ve çalışmaları vardır. Bunları en güzel şekilde ve berrak olarak özetlemiştir. Hatta deneyimin değişikliğini anlamak için kendisine nitrik oksit anestezisi bile vermişti. Eğer, modern anlamda bilincin felsefi tartışmasının Descartes ile başladığı kabul edilirse, bilimsel zemine taşınması ve anlaşılması da William James tarafından sağlanmıştır denilebilir.

| 2018 tıklama |  Email | Devamını oku

284. Üslü Sayılar ve Kelvin Hakkında

Kesin hakikate gelince, bilen yoktur onu Ne o bilinir ne de tanrılar Ne de konuştuğum bütün bu şeyler hatta Çünkü şans eseri biri son hakikati dile getirecek olsa Kendi de bilmeyecek bunu Çünkü her şey tahminlerden dokunmuş bir ağdan ibaret. Ksenofanes (MÖ 6. yy)

| 1993 tıklama |  Email | Devamını oku

285. Wilder Penfield (1891-1976)

Penfield’in daha öncelere uzanan deneysel çalışmaları (1958) sinir bilimlerine büyük katkılar yaptı. Penfield bilincin beyinde bir bölgede yerleşik olmadığını, sinir hücresi çalışması ile birlikte topluca oluştuğunu düşünüyordu. Orta beyin (diensefalon) ve talamus bölgesinin bilincin yeri olabileceğini öne süren Penfield, bilinci bellekle ilişkilendirerek şöyle diyordu (1968):

| 1953 tıklama |  Email | Devamını oku

286. Galaktik arka bahçemizden gelen mesaj!

Evrendeki radyo dalgalarını haritalayan bir ekip, saatte üç kez dev bir enerji patlaması yayan olağandışı bir şey keşfetti ve bu, gökbilimcilerin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemiyor. Ve bize gerçekten çok yakın -- yaklaşık 4000 ışıkyılı uzaklıkta. Galaktik arka bahçemizde. MÖ 2 bin yıllarında gönderilmiş olabilir ya da o zamana ait...  Kaynak darbelerinin her 18.18 dakikada bir, bildiğimiz kadarıyla daha önce gözlemlenmemiş olağandışı bir düzenli olduğu tespit edildi. Daha kapsamlı bir araştırma, Ocak-Mart 2018 arasında 71 sinyal-vuru tespit edildi. Darbe genişlikleri 30 ila 60 s arasında değişir ve bazen 0,5 s'lik zaman çözünürlüğümüzde çözülmemiş birçok 'dikenli' patlamayı içeren, diğer zamanlarda 10-30 s genişliğindeki alt darbeleri gösteren saatlik zaman ölçeklerinde gelişir. Sinyal parlayan yıldızlarda, ötegezegenlerden ve beyaz-cüce/M-cüce radyo emisyonu gibi bilinen fenomenlerle açıklanamıyor ve bunların hepsi bu mesafeden çok sönük kalacaktır. Belki de bu bize gönderilen bir mesajın alfabesi olabilir, her biri bir harf! Şifre çözücüler nerede? Ya da KAYNAĞIN ne olabileceğini araştırmak için uzaktangörü çalışmacıları?

| 1845 tıklama |  Email | Devamını oku

287. Modern Dönem: Temele İniş...

1949’da Giuseppe Moruzzi ve Horace Winchell Magoun (1907-1991) beyin sapındaki ağsı yapıyı (retiküler formatio) keşfettiler.[1] Yaptıkları çalışmada üst beyin sapı (mezensefalik) ağının bilinç durumuyla bağlantısını ortaya koydular. Ağsı yapının hasara uğraması durumunda, hayvanlarda hareket yokluğu ve koma durumu olduğun gösterdiler. Duyusal, işitsel ve ağrılı uyaranlar uyanıklık yanıtını elde etmede bu durumda yetersiz kalıyordu.

| 1841 tıklama |  Email | Devamını oku

288. Beyin On Yılı Sonrası Bilinç ve Biliminsanları

1990’li yıllarda pozitivist düşüncenin etkisiyle bakış açıları değişti. Nörobiyoloji, felsefe, kuantum fiziği gibi birçok bilimsel alanda bilinç konusu adeta “ilgi odağı” haline geldi. Bilimin belli alanlarında artık olgunluk aşamasını da geçen birçok bilimadamı tarafından, tartışılan iddialı kitaplar yayımlanmaya başlandı. Bunlar arasında göze çarpanlar, İngiliz matematikçi ve kara deliklerin yapısı üzerinde önemli keşifleri olan Roger Penrose, DNA’nın moleküler yapısının keşfi nedeniyle 1962’te Nobel ödülü alan biyofizikçi Francis Crick, sinaptik ileti üzerine olan çalışmaları nedeniyle 1963’de Nobel ödülü alan nörofizyolog John Carew Eccles (1989), 1972’de Nobel ödülü alan biyokimyacı Gerald Edelman (1989), holografik beyin-bilinç teorilerini oluşturan Nobel ödüllü fizikçi David Bohm (1917-1992), nörofizyolog Karl Pribram sayılabilir. Kendi alanlarında bilime yenilikler getiren bu kişilerin, kendi alanlarının dışında (!) bilinç konusunda halen tartışılan fikirler öne sürdüler.

| 1773 tıklama |  Email | Devamını oku

289. Bilimsel Sona Doğru mu?

Bilim, sürekli kullanımda olan, ama sürekli onarılan bir bina gibidir; sürekli büyür ve kendine yeni eklemeler olur. Thomas Kuhn bilime olan katkıyı, “normal” ve “devrimci” olarak ikiye ayırır. Normal bilim, bilimsel çalışmanın, kabul edilmiş bir inanç ve uygulama bütünü içinde yürütüldüğü halde, devrimci bilim Newton’un mekaniğinden göreliliğe geçiş gibi kökten değişiklikleri ifade eder.[1]

| 1772 tıklama |  Email | Devamını oku

290. Charles Sherrington

Scherrington (1857-1952), Doğasındaki İnsan (1938) adlı kitabında, aklın canlılıktan da farklı bir şey olduğunu şöyle ifade eder: “...Bir akıl sorunu olduğu zaman, sinir kendisini yadsınamaz bir hücre üzerine merkezleştirmekle tamamlayamaz. O, daha çok, büyük bir özenle, her birimi bir hücre olan milyon katlı bir demokrasi oluşturur... Ama yine de akla döndüğümüz zaman bunların hiçbiri yoktur. Tek bir sinir hücresi asla minyatür bir beyin değildir. Bedenin hücresel yapısı onun akıldan bir ipucu olmasını gerektirmez. Madde ve enerji, taneli yapıda ve böylece yaşam yapıcı gibi görünüyor ama akıl öyle değil.” diyerek[1] bedensel canlılıkla aklın farklı etmenlere bağlı olduğunu öne sürer. [1] Sherrington C. Man on his Nature. Cambridge University Press, 1940.

| 1762 tıklama |  Email